HYDROSFERA I LITOSFERA, geografia, hydrosfera
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
HYDROSFERA I LITOSFERA
1. Obieg wody w przyrodzie:
2. Zasolenie wód morskich:
a) Zasolenie powoduje chlorek sodu (NaCl) i chlorek magnezu (MgCl).
b) Zróżnicowanie zasolenia na Ziemi: na obszarach zwrotnikowych – najwyższe, a na biegunach
najniższe; Najwyższe zasolenie ma morze Martwe, Czerwone i zatoki morza Kaspijskiego
(nawet 420‰). Najniższe zasolenie mają zatoki morza Bałtyckiego.
3. Zasolenie zależy od:
➢
parowania wody
➢
opadów
➢
dopływów rzek
➢
dopływu wód z oceanów
➢
dna oceanów mają zasolenie 34‰.
4.
Temperatura wód morskich
– najwyższe temperatury występują w strefie zwrotnikowej 36ºC,
natomiast najzimniejsze wody występują w strefie okołobiegunowej -2ºC. W okolicach równika,
zwrotników temperatura wody oceanu wynosi 24ºC. Na dnie oceanu woda ma temperaturę
wynoszącą około 0ºC.
5.
Falowanie
– jest to oscylacyjny ruch cząsteczek wody po orbitach kołowych lub eliptycznych.
Najczęstszą przyczyną falowania jest tarcie wiatru o powierzchnię wody.
6. Rodzaje falowania:
➔
fale sejsmiczne – wywołane podmorskim trzęsieniami ziemi (lub osuwiskami); mogą wó-
wczas powstać wysokie i niszczycielskie fale nazywane tsunami, powstałe w wyniku wybuchu
podmorskiego bądź podoceanicznego wulkanu.
➔
fale pływowe – wywołane przyciąganiem Słońca i Księżyca
➔
fale baryczne (sejsze) – wywołane różnicami ciśnienia atmosferycznego
➔
fale okrętowe – wywołane ruchem morskich jednostek pływających.
7.
Prądy morskie
– duże i niemal niezmienne ruch wody w oceanach wywołane różnicami
temperatur, ruchem obrotowym Ziemi i występowaniem wiatrów stałych.
8.
Pływy morskie (przypływ i odpływ)
– regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie po-
ziomu wody w oceanie. Wywołuje je zjawisko pływowe, którego istotą są siły grawitacyjne Ksi-
ężyca i Słońca. Pewien wpływ ma również siła odśrodkowa wywołana obrotem Ziemi wokół
środka ciężkości układu Ziemia – ciało niebieskie działające na naszą planetę.
9. Występowanie i charakterystyka wód podziemnych:
10.Rodzaje źródeł:
a) Źródło warstwowe
b) Źródło szczelinowe
c) Źródło krasowe (wywierzysko)
d) Źródło uskokowe
e) Źródło dolinne
11.Wody artezyjskie (Wielki Basen Artezyjski w Australii, Niecka Warszawska, Basen Paryski):
12.Rodzaje wód mineralnych w Polsce:
Rodzaj wody
mineralnej
Charakterystyka Przykład występowania
Szczawy
Wody zawierające CO
2
, mogą zawierać także
rozpuszczone związki żelaza, wapnia, magnezu i
litu.
Szczawnica w Pieninach,
Szczawno Zdrój koło
Wałbrzycha, Nałęczów na
wyżynie Lubelskiej
Solanki
Wody zawierające powyżej 15 g/l rozpuszczonej
soli kuchennej, a także inne sole, tj. związki
jodu i bromu.
Rąbka, Ciechocinek,
Inowrocław, Połczyn Zdrój,
Kołobrzeg
Siarkowe
Zawierają rozpuszczone siarczany oraz
siarkowodór.
Busko Zdrój, Solec Zdrój
Kudowa Zdrój, Świeradów
Zdrój
13.
Zlewisko
– to zbiornik wodny do którego spływają rzeki np. Zlewiskiem Polski jest Morze
Bałtyckie.
14.
Dorzecze
– jest to obszar z którego rzeki wpływają do rzeki głównej.
15.
Dział wodny
– jest to linia która oddziela dorzecza.
16.
Reżim rzeczny (ustrój rzeczny)
– jest to sposób zasilania rzeki oraz rytm przepływu wody w tej
rzece.
17.Rodzaje ustrojów rzecznych:
a) Ustrój deszczowy – zasilanie i wahania stanu wód zależą od intensywności i rozkładów
Radoczynne
Wody mineralne zawierające rozpuszczone
związki pierwiastków radioaktywnych.
opadów atmosferycznych w ciągu roku; wyróżniamy ustrój deszczowy:
oceaniczny
monsunowy
międzyzwrotnikowy
równikowy.
b) Ustrój lodowcowy – wysokie stany wód związane są z topnieniem lodowców w porze letniej
(Amu-daria, Syr-daria).
c) Ustrój śnieżny – wysokie stany wody występują w okresie topnienia śniegu wiosną, niskie
jesienią. Rzeki o ustroju śnieżnym przez znaczną część roku są zamarznięte.
d) Ustrój złożony – wahania stanu wód są następstwem różnych sposobów zasilania (Wisła,
Odra – ustrój deszczowo – śnieżny).
18.Cechy sieci hydrologicznej Polski:
Ustrój rzek Polskich jest złożony, charakteryzuje się dwoma wysokimi stanami wód. Wiosną
wysokie stany wód związane są z roztopami, latem z opadami atmosferycznymi. Najniższe stany
wód są jesienią.
19.Typy jezior ze względu na rozwój:
a) młode, oligotroficzne – czyste, przejrzysta woda, mało roślinności i zwierząt
b) dojrzałe, eutroficzne – woda mętna, dużo roślin i zwierząt
c) stare, dystroficzne – woda brązowa, mało tlenu.
20.Typy genetyczne jezior:
a) Polodowcowe:
morenowe – Śniardwy, Mamry, Niegocin
rynnowe – Raduńskie, Jeziorak, Nidzkie, Hańcza
wytopiskowe (oczka) – licznie mało występuje na obszarze zlodowacenia Bałtyckiego
cyrkowe (karowe) – Czarny staw, Morskie Oko, Garda
b) Tektoniczno–lodowcowe – Górne, Ontario, Ładoga, Onega, Wener
c) Tektoniczne – Bajkał, Tanganika, Balaton, Morze Martwe
d) Wulkaniczne – Albano, Bolesna, Kronockie na Kamczatce
e) Kosmiczne – Kaali, Jezioro Czystej Wody w Kanadzie
f) Krasowe – na Półwyspie Bałkańskim, w Azji Mniejszej
g) Przybrzeżne (przymorskie) – Sarbsko, Łebsko
h) Starorzecza (zakolowe) – Jezioro Czerniakowskie w Warszawie
i) Deltowe – Drużno, Dąbie
j) Sztuczne – Zbiornik Nasera na Nilu, Jezioro Solińskie.
21.Lodowce górskie:
22.Lądolody:
23.Budowa Ziemi:
24.Budowa skorupy ziemskiej:
Jest to materia stała zbudowana z ognisk magmowych. Skorupę ziemską budują lżejsze
pierwiastki chemiczne takie jak: tlen, krzem, glin, żelazo, wapń, magnez, sód, potas.
25.
Minerały
– to pierwiastki lub związki chemiczne powstałe w przyrodzie w sposób naturalny, o
ustalonym składzie chemicznym i określonych jednorodnych cechach fizycznych.
26.
Skała
– to zespół wielu minerałów, różnych lub tego samego rodzaju, powstający w naturalnych
procesach zachodzących we wnętrzu Ziemi lub na jej powierzchni.
27.Podział skał:
a) Magmowe:
Głębinowe – granit, sjenit, dioryt, gabro.
Wylewne – bazalt, andezyt, melafir, pumeks.
b) Osadowe – piski, żwiry, wapienie, sole, gipsy.
c) Metamorficzne (przeobrażone) – gnejs, marmur, kwarcyt, łupek krystaliczny.
28.Płyty litosfery:
a) Pęknięcie płyt litosfery spowodowane jest prądami występującymi i zstępującymi.
b) Rozmieszczenie płyt tektonicznych:
płyta pacyficzna
płyta północno amerykańska
płyta południowo amerykańska
płyta karaibska
płyta nazca
płyta euroazjatycka
płyta arabska
płyta afrykańska
płyta filipińska
płyta australijska.
29.Teoria tektoniki płyt litosfery:
grzbiet
oceaniczny
ryft
góry
rowy oceaniczne
Prądy występujące
Prądy zstępujące
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl chiara76.opx.pl
HYDROSFERA I LITOSFERA
1. Obieg wody w przyrodzie:
2. Zasolenie wód morskich:
a) Zasolenie powoduje chlorek sodu (NaCl) i chlorek magnezu (MgCl).
b) Zróżnicowanie zasolenia na Ziemi: na obszarach zwrotnikowych – najwyższe, a na biegunach
najniższe; Najwyższe zasolenie ma morze Martwe, Czerwone i zatoki morza Kaspijskiego
(nawet 420‰). Najniższe zasolenie mają zatoki morza Bałtyckiego.
3. Zasolenie zależy od:
➢
parowania wody
➢
opadów
➢
dopływów rzek
➢
dopływu wód z oceanów
➢
dna oceanów mają zasolenie 34‰.
4.
Temperatura wód morskich
– najwyższe temperatury występują w strefie zwrotnikowej 36ºC,
natomiast najzimniejsze wody występują w strefie okołobiegunowej -2ºC. W okolicach równika,
zwrotników temperatura wody oceanu wynosi 24ºC. Na dnie oceanu woda ma temperaturę
wynoszącą około 0ºC.
5.
Falowanie
– jest to oscylacyjny ruch cząsteczek wody po orbitach kołowych lub eliptycznych.
Najczęstszą przyczyną falowania jest tarcie wiatru o powierzchnię wody.
6. Rodzaje falowania:
➔
fale sejsmiczne – wywołane podmorskim trzęsieniami ziemi (lub osuwiskami); mogą wó-
wczas powstać wysokie i niszczycielskie fale nazywane tsunami, powstałe w wyniku wybuchu
podmorskiego bądź podoceanicznego wulkanu.
➔
fale pływowe – wywołane przyciąganiem Słońca i Księżyca
➔
fale baryczne (sejsze) – wywołane różnicami ciśnienia atmosferycznego
➔
fale okrętowe – wywołane ruchem morskich jednostek pływających.
7.
Prądy morskie
– duże i niemal niezmienne ruch wody w oceanach wywołane różnicami
temperatur, ruchem obrotowym Ziemi i występowaniem wiatrów stałych.
8.
Pływy morskie (przypływ i odpływ)
– regularnie powtarzające się podnoszenie i opadanie po-
ziomu wody w oceanie. Wywołuje je zjawisko pływowe, którego istotą są siły grawitacyjne Ksi-
ężyca i Słońca. Pewien wpływ ma również siła odśrodkowa wywołana obrotem Ziemi wokół
środka ciężkości układu Ziemia – ciało niebieskie działające na naszą planetę.
9. Występowanie i charakterystyka wód podziemnych:
10.Rodzaje źródeł:
a) Źródło warstwowe
b) Źródło szczelinowe
c) Źródło krasowe (wywierzysko)
d) Źródło uskokowe
e) Źródło dolinne
11.Wody artezyjskie (Wielki Basen Artezyjski w Australii, Niecka Warszawska, Basen Paryski):
12.Rodzaje wód mineralnych w Polsce:
Rodzaj wody
mineralnej
Charakterystyka Przykład występowania
Szczawy
Wody zawierające CO
2
, mogą zawierać także
rozpuszczone związki żelaza, wapnia, magnezu i
litu.
Szczawnica w Pieninach,
Szczawno Zdrój koło
Wałbrzycha, Nałęczów na
wyżynie Lubelskiej
Solanki
Wody zawierające powyżej 15 g/l rozpuszczonej
soli kuchennej, a także inne sole, tj. związki
jodu i bromu.
Rąbka, Ciechocinek,
Inowrocław, Połczyn Zdrój,
Kołobrzeg
Siarkowe
Zawierają rozpuszczone siarczany oraz
siarkowodór.
Busko Zdrój, Solec Zdrój
Kudowa Zdrój, Świeradów
Zdrój
13.
Zlewisko
– to zbiornik wodny do którego spływają rzeki np. Zlewiskiem Polski jest Morze
Bałtyckie.
14.
Dorzecze
– jest to obszar z którego rzeki wpływają do rzeki głównej.
15.
Dział wodny
– jest to linia która oddziela dorzecza.
16.
Reżim rzeczny (ustrój rzeczny)
– jest to sposób zasilania rzeki oraz rytm przepływu wody w tej
rzece.
17.Rodzaje ustrojów rzecznych:
a) Ustrój deszczowy – zasilanie i wahania stanu wód zależą od intensywności i rozkładów
Radoczynne
Wody mineralne zawierające rozpuszczone
związki pierwiastków radioaktywnych.
opadów atmosferycznych w ciągu roku; wyróżniamy ustrój deszczowy:
oceaniczny
monsunowy
międzyzwrotnikowy
równikowy.
b) Ustrój lodowcowy – wysokie stany wód związane są z topnieniem lodowców w porze letniej
(Amu-daria, Syr-daria).
c) Ustrój śnieżny – wysokie stany wody występują w okresie topnienia śniegu wiosną, niskie
jesienią. Rzeki o ustroju śnieżnym przez znaczną część roku są zamarznięte.
d) Ustrój złożony – wahania stanu wód są następstwem różnych sposobów zasilania (Wisła,
Odra – ustrój deszczowo – śnieżny).
18.Cechy sieci hydrologicznej Polski:
Ustrój rzek Polskich jest złożony, charakteryzuje się dwoma wysokimi stanami wód. Wiosną
wysokie stany wód związane są z roztopami, latem z opadami atmosferycznymi. Najniższe stany
wód są jesienią.
19.Typy jezior ze względu na rozwój:
a) młode, oligotroficzne – czyste, przejrzysta woda, mało roślinności i zwierząt
b) dojrzałe, eutroficzne – woda mętna, dużo roślin i zwierząt
c) stare, dystroficzne – woda brązowa, mało tlenu.
20.Typy genetyczne jezior:
a) Polodowcowe:
morenowe – Śniardwy, Mamry, Niegocin
rynnowe – Raduńskie, Jeziorak, Nidzkie, Hańcza
wytopiskowe (oczka) – licznie mało występuje na obszarze zlodowacenia Bałtyckiego
cyrkowe (karowe) – Czarny staw, Morskie Oko, Garda
b) Tektoniczno–lodowcowe – Górne, Ontario, Ładoga, Onega, Wener
c) Tektoniczne – Bajkał, Tanganika, Balaton, Morze Martwe
d) Wulkaniczne – Albano, Bolesna, Kronockie na Kamczatce
e) Kosmiczne – Kaali, Jezioro Czystej Wody w Kanadzie
f) Krasowe – na Półwyspie Bałkańskim, w Azji Mniejszej
g) Przybrzeżne (przymorskie) – Sarbsko, Łebsko
h) Starorzecza (zakolowe) – Jezioro Czerniakowskie w Warszawie
i) Deltowe – Drużno, Dąbie
j) Sztuczne – Zbiornik Nasera na Nilu, Jezioro Solińskie.
21.Lodowce górskie:
22.Lądolody:
23.Budowa Ziemi:
24.Budowa skorupy ziemskiej:
Jest to materia stała zbudowana z ognisk magmowych. Skorupę ziemską budują lżejsze
pierwiastki chemiczne takie jak: tlen, krzem, glin, żelazo, wapń, magnez, sód, potas.
25.
Minerały
– to pierwiastki lub związki chemiczne powstałe w przyrodzie w sposób naturalny, o
ustalonym składzie chemicznym i określonych jednorodnych cechach fizycznych.
26.
Skała
– to zespół wielu minerałów, różnych lub tego samego rodzaju, powstający w naturalnych
procesach zachodzących we wnętrzu Ziemi lub na jej powierzchni.
27.Podział skał:
a) Magmowe:
Głębinowe – granit, sjenit, dioryt, gabro.
Wylewne – bazalt, andezyt, melafir, pumeks.
b) Osadowe – piski, żwiry, wapienie, sole, gipsy.
c) Metamorficzne (przeobrażone) – gnejs, marmur, kwarcyt, łupek krystaliczny.
28.Płyty litosfery:
a) Pęknięcie płyt litosfery spowodowane jest prądami występującymi i zstępującymi.
b) Rozmieszczenie płyt tektonicznych:
płyta pacyficzna
płyta północno amerykańska
płyta południowo amerykańska
płyta karaibska
płyta nazca
płyta euroazjatycka
płyta arabska
płyta afrykańska
płyta filipińska
płyta australijska.
29.Teoria tektoniki płyt litosfery:
grzbiet
oceaniczny
ryft
góry
rowy oceaniczne
Prądy występujące
Prądy zstępujące
[ Pobierz całość w formacie PDF ]