HISTORIA UKRAINY - I, UKRAINA
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Historia Ukrainy.
Historia
W starożytności na wybrzeżu Morza Czarnego Grecy zakładali kolonie. W IV-VI w. w
międzyrzeczu Dniepru i Dniestru powstał związek Antów - plemion słowiańskich. We wczesnym
średniowieczu obszary Ukrainy zasiedlały plemiona słowiańskie, m.in.: Chorwaci, Drewlanie,
Dulebowie, Polanie, Tywercy, Wołynianie. W VI-VIII wraz z rozpadem wspólnoty patriarchalnej i
rozwojem ustroju feudalnego rozpoczął się proces formowania organizmów państwowych. W 2.
połowie IX w. na terytorium współczesnej Ukrainy powstało jedno z najsilniejszych państw
wczesnofeudalnych - państwo staroruskie (Ruś Kijowska) ze stolicą w Kijowie. W 2. połowie XII
w. nastąpił rozpad państwa staroruskiego na księstwa feudalne, których centrami
ekonomicznymi i politycznymi były miasta o rozwiniętym przemyśle i handlu. W południowej
części państwa staroruskiego, obok księstwa kijowskiego do najważniejszych należały
księstwa: halickie (Ruś Halicka) i włodzimiersko-wołyńskie (Ruś Włodzimiersko-Wołyńska).
Pod obcym panowaniem
Najazd plemion mongolsko-tatarskich w XIII w. uzależnił księstwa ruskie od Złotej Ordy. W XIV
w. ziemie południowo-zachodniej Rusi stały się przedmiotem rywalizacji litewsko-polskiej. 1366
dokonano podziału: Polska objęła ziemię halicką, bełską, chełmską i część Podola, Litwa -
Wołyń. Wykorzystując osłabienie Złotej Ordy Litwini kontynuowali ekspansję podbijając kolejno
ziemie: czernihowską, kijowską i perejasławską oraz Podole. W XV w. ustalił się podział
polityczny ziem południoworuskich: Podole, Kijowszczyzna i część Wołynia przypadły Litwie,
ziemie zachodnie (Ruś Czerwona) wraz z zachodnią częścią Podola znalazły się pod
panowaniem Polski, Ruś Zakarpacka pozostawała (od XI w.) w granicach Węgier, północna
Bukowina znalazła się w księstwie Mołdawii, na ziemiach południowych Ukrainy Tatarzy
utworzyli chanat krymski. 1434 Ruś Czerwona i zachodnie Podole otrzymały prawa polskie, co
zrównało ich status z resztą ziem Korony. W 1569 na mocy unii lubelskiej ziemie ukraińskie
pozostające w granicach Litwy zostały przyłączone do Korony. W 1596 część prawosławnego
duchowieństwa wołyńskiego przystąpiła na synodzie w Brześciu Litewskim do unii (unia
brzeska) z Kościołem katolickim, powodując rozłam w strukturach Kościoła wschodniego,
utworzenie dwóch diecezji (unickiej i dyzunickiej), a w rezultacie długi okres waśni i walk
religijnych. Kozaczyzna W XVI w. na stepach nad dolnym Dnieprem (na Zaporożu) uformowała
się kozaczyzna (Kozacy), stymulująca budzącą się świadomość narodową. Od 1591 Kozacy
zbrojnie występowali przeciwko ograniczającej ich samodzielność Rzeczypospolitej (kozackie
powstania). Szukając wsparcia w walkach z Polską hetman kozacki B. Chmielnicki zawarł
sojusz z Rosją. W 1654 na mocy ugody perejasławskiej Chmielnicki przyjął zwierzchnictwo
Rosji. Dotychczasowy konflikt kozacko-polski przerodził się w wojnę Rzeczypospolitej z
Moskwą (1654-1667), zakończoną rozejmem w Andruszowie i podziałem Ukrainy między Rosję
i Polskę. Wiek XVIII Podpisany w 1699 w Karłowicach traktat pokojowy utrwalił podział kraju na
polską Ukrainę Prawobrzeżną i rosyjską Ukrainę Lewobrzeżną. W części polskiej zlikwidowano
wojska kozackie i przywrócono unię religijną zniesioną przez Chmielnickiego. Napływający z
Wielkopolski, Mazowsza i Podkarpacia osadnicy zagospodarowali Ukrainę Prawobrzeżną,
powodując równocześnie nasilenie się zbrojnych wystąpień Kozaków i ukraińskich chłopów
przeciwko szlachcie polskiej (hajdamaczyzna, koliszczyzna). W części rosyjskiej zlikwidowano
unię, metropolię kijowską podporządkowano w 1688 patriarsze moskiewskiemu. Władze
rosyjskie stopniowo ograniczały zakres autonomii kozackiej (zwłaszcza po przejściu hetmana
Mazepy na stronę Szwedów podczas wojny północnej 1700-1721). 1775 cesarzowa Katarzyna
II zmusiła ostatniego hetmana K. Razumowskiego do zrzeczenia się buławy i zlikwidowała
centrum wojskowe kozaczyzny - Nową Sicz. 1783 Kozaków przypisano do ziemi, a Ukrainę
1 / 3
Historia Ukrainy.
oficjalnie wcielono do Rosji. Pierwszy rozbiór Polski (1772) odciął na rzecz Austrii olbrzymią
połać Polski, nazywaną odtąd Galicją, w tym także ziemie Ukrainy zachodniej. Na skutek
kolejnych rozbiorów Zakarpacie, Galicja Wschodnia (dawna Ruś Czerwona) i Bukowina
(przejęta w 1775 od Turcji) znalazły się pod panowaniem Austrii, do Rosji wcielone zostały:
Kijowszczyzna, Bracławszczyzna, Podole i Wołyń. Na ziemiach włączonych do imperium
rosyjskiego negowano odrębność narodową Ukraińców, a wszystkie przejawy ich działalności
były aż do 1905 represjonowane. Austriacy, po nadaniu Galicji autonomii, starali się
wykorzystać rodzący się nacjonalizm ukraiński jako przeciwwagę dla przeważającego na tych
terenach żywiołu polskiego. W obrębie Galicji Wschodniej swobodnie rozwijały się ukraińskie
instytucje kulturalne, polityczne i paramilitarne (np. Sokół), z których podczas I wojny światowej
sformowały się oddziały Strzelców Siczowych, dążące do połączenia Ukrainy z monarchią
habsburską. I wojna światowa Po rewolucji lutowej 1917 w Kijowie powstała Centralna Rada
Ukraińska (CRU) na czele z M. Hruszewskim, obejmująca swym wpływem ziemie ukraińskie
pozostające pod zaborem rosyjskim. Po rewolucji październikowej 1917 Rada proklamowała
powstanie suwerennej Ukraińskiej Republiki Ludowej (UNR) ze stolicą w Kijowie. Po I wojnie
światowej i rozpadzie imperium Habsburgów, w październiku 1918 w Galicji Wschodniej
utworzono Zachodnioukraińską Republikę Ludową (ZURL), z prezydentem J. Petruszewyczem
na czele. Po ciężkich walkach oddziały ZURL zostały wyparte z Galicji przez siły polskie. 3
stycznia 1919 rząd ZURL podjął decyzję o przystąpieniu do federacji z UNR. ZURL formalnie
przestała istnieć na mocy zawieszenia broni podpisanego 1 września 1919 między Polską a
UNR. W 1918 CRU sygnowała pokój z państwami centralnymi (brzeski traktat pokojowy),
gwarantujący m.in. uznanie niepodległości Ukrainy. W kwietniu 1918 wojsko obwołało
popieranego przez Niemcy generała P. Skoropadskiego hetmanem Ukainy. Po kapitulacji
Niemiec na froncie zachodnim, w listopadzie 1918 bolszewicka Rada Komisarzy Ludowych
wypowiedziała warunki ustalone traktatem brzeskim, a 6 stycznia 1919 proklamowała w
Charkowie powstanie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W grudniu 1918 rządy
w UNR po zbiegłym (po klęsce wojennej Niemiec) Skoropadskim przejął Dyrektoriat z W.
Wynnyczenko, a następnie S. Petlurą na czele. W styczniu 1919 Dyrektoriat wypowiedział
wojnę Rosji Radzieckiej. Ukraińska Armia Ludowa walczyła z Armią Czerwoną i wojskami
generała A.I. Denikina. Wiosną 1919 w wyniku ponownej inwazji bolszewickiej władza
Dyrektoriatu na Ukrainie upadła. W kwietniu 1920 Petlura zawarł z Polską porozumienie
dotyczące wspólnej akcji przeciwko ZSRR. 25 kwietnia wojska polskie współdziałające z
oddziałami UNR ruszyły do ofensywy i 7 maja zajęły Kijów. Próba przywrócenia władzy Petlury i
ustanowienia niepodległej Ukrainy nie powiodła się. W kończącym wojnę polsko-bolszewicką
(1919-1920) traktacie ryskim z marca 1921, zawartym przez Polskę z Rosyjską Federacyjną
SRR i Ukraińską SRR, dokonano kolejnego podziału Ukrainy: Polska zachowała ziemie
dawnego zaboru austriackiego, otrzymując ponadto Wołyń i Podole, reszta przypadła Rosji
Radzieckiej (z wyjątkiem Rusi Podkarpackiej przyłączonej w 1918 do Czechosłowacji oraz
północnej Bukowiny i Besarabii włączonych do Rumunii). W grudniu 1922 Ukraina weszła wraz
z innymi republikami radzieckimi w skład ZSRR. Przez kilka lat prowadzono tzw. korienizację
(ukrainizacja, unarodowienie biurokracji państwowej i kultury), od 1929 rozpoczęto
bezwzględną rusyfikację, niszczono zabytki, dokonywano masowych mordów księży
prawosławnych i działaczy ukraińskich. Spustoszenia powodowała również powszechna
kolektywizacja oraz fale głodu 1921-1922 i 1931-1932 potęgowane przez planową akcję.
II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej, zgodnie z ustaleniami tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow, ziemie
2 / 3
Historia Ukrainy.
wschodnie Polski (nazwane wówczas Ukrainą Zachodnią) zostały włączone do Ukraińskiej
SRR. W 1940 północno Bukowina i Besarabia zostały włączone do ZSRR. 1941-1944 cała
Ukraina pozostawała pod okupacją wojsk niemieckich. Na wschodzie szeroko rozwinął się
kierowany przez komunistów ruch oporu, na ziemiach Galicji Wschodniej zaś skupił się
radykalny ruch nacjonalistyczny: w 1942 powstała Ukraińska Powstańcza Armia (UPA), w 1943
współdziałający z Niemcami nacjonaliści ukraińscy utworzyli Ukraińską 14 Dywizję Grenadierów
SS Galicja. Ukraina po II wojnie światowej Po wojnie na Ukrainie przywrócono władzę
radziecką, do 1956 przedłużyła się walka z oddziałami UPA. Powrócono do polityki rusyfikacji i
rozpoczęto kampanię antyżydowską. Prowadzona przez Moskwę polityka rusyfikacji
(złagodzona w 1953 po śmierci J.W. Stalina, zintensyfikowana ponownie w 1964 po upadku N.
Chruszczowa) została zahamowana na Ukrainie w latach 1963-1972, gdy stanowisko I
sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Ukrainy (KPU) sprawował P. Szelest,
zdymisjonowany jednak za sprzyjanie "burżuazyjnemu nacjonalizmowi". Ponowna ostra
rusyfikacja nastąpiła w czasie rządów L.I. Breżniewa, m.in. zamknięto większość szkół
ukraińskich. W czasach M.S. Gorbaczowa na Ukrainie odżyły aspiracje niepodległościowe.
Ruch nacjonalistyczny w skali masowej odrodził się zwłaszcza na zachodzie kraju. Wstrząsem
dla Ukrainy była katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (1986), którą próbowano
zatuszować, co wywołało masowy protest społeczny. 1989 powstał Ukraiński Ruch Narodowy
na Rzecz Przebudowy, który przekształcił się w 1990 w Ukraińską Partię Republikańską.
Proklamowanie niepodległości W lipcu 1990 Ukraińska SRR ogłosiła deklarację suwerenności,
a po moskiewskim puczu sierpniowym w 1991 proklamowała niepodległość i zdelegalizowała
partię komunistyczną. Pierwszym krajem, który uznał suwerenność Ukrainy, była Polska. W
grudniu 1991 w pierwszych wyborach prezydenckich zwyciężył Krawczuk, były komunista,
przewodniczący Rady Najwyższej, sekretarz KPU. 8 grudnia 1991 Ukraina wraz z Rosją i
Białorusią powołała Wspólnotę Niepodległych Państw. W październiku 1992 na premiera
wybrano L. Kuczmę. Nowe władze zadeklarowały chęć nawiązania ściślejszej współpracy z
państwami zachodnimi, w tym także z Polską. W marcu 1994 odbyły się pierwsze wolne
wybory, w wyniku których najsilniejszą reprezentację w parlamencie zyskali komuniści. Na
stanowisko premiera nowy parlament powołał W. Masoła, opowiadającego się za ściślejszą
współpracą z Rosją. W czerwcu 1994 odbyły się wybory prezydenckie, w których drugiej turze
zwyciężył były premier Kuczma. W czerwcu 1996 uchwalono konstytucję stabilizującą ustrój
prezydencko-parlamentarny i podporządkowującą rząd prezydentowi.
3 / 3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl chiara76.opx.pl
Historia Ukrainy.
Historia
W starożytności na wybrzeżu Morza Czarnego Grecy zakładali kolonie. W IV-VI w. w
międzyrzeczu Dniepru i Dniestru powstał związek Antów - plemion słowiańskich. We wczesnym
średniowieczu obszary Ukrainy zasiedlały plemiona słowiańskie, m.in.: Chorwaci, Drewlanie,
Dulebowie, Polanie, Tywercy, Wołynianie. W VI-VIII wraz z rozpadem wspólnoty patriarchalnej i
rozwojem ustroju feudalnego rozpoczął się proces formowania organizmów państwowych. W 2.
połowie IX w. na terytorium współczesnej Ukrainy powstało jedno z najsilniejszych państw
wczesnofeudalnych - państwo staroruskie (Ruś Kijowska) ze stolicą w Kijowie. W 2. połowie XII
w. nastąpił rozpad państwa staroruskiego na księstwa feudalne, których centrami
ekonomicznymi i politycznymi były miasta o rozwiniętym przemyśle i handlu. W południowej
części państwa staroruskiego, obok księstwa kijowskiego do najważniejszych należały
księstwa: halickie (Ruś Halicka) i włodzimiersko-wołyńskie (Ruś Włodzimiersko-Wołyńska).
Pod obcym panowaniem
Najazd plemion mongolsko-tatarskich w XIII w. uzależnił księstwa ruskie od Złotej Ordy. W XIV
w. ziemie południowo-zachodniej Rusi stały się przedmiotem rywalizacji litewsko-polskiej. 1366
dokonano podziału: Polska objęła ziemię halicką, bełską, chełmską i część Podola, Litwa -
Wołyń. Wykorzystując osłabienie Złotej Ordy Litwini kontynuowali ekspansję podbijając kolejno
ziemie: czernihowską, kijowską i perejasławską oraz Podole. W XV w. ustalił się podział
polityczny ziem południoworuskich: Podole, Kijowszczyzna i część Wołynia przypadły Litwie,
ziemie zachodnie (Ruś Czerwona) wraz z zachodnią częścią Podola znalazły się pod
panowaniem Polski, Ruś Zakarpacka pozostawała (od XI w.) w granicach Węgier, północna
Bukowina znalazła się w księstwie Mołdawii, na ziemiach południowych Ukrainy Tatarzy
utworzyli chanat krymski. 1434 Ruś Czerwona i zachodnie Podole otrzymały prawa polskie, co
zrównało ich status z resztą ziem Korony. W 1569 na mocy unii lubelskiej ziemie ukraińskie
pozostające w granicach Litwy zostały przyłączone do Korony. W 1596 część prawosławnego
duchowieństwa wołyńskiego przystąpiła na synodzie w Brześciu Litewskim do unii (unia
brzeska) z Kościołem katolickim, powodując rozłam w strukturach Kościoła wschodniego,
utworzenie dwóch diecezji (unickiej i dyzunickiej), a w rezultacie długi okres waśni i walk
religijnych. Kozaczyzna W XVI w. na stepach nad dolnym Dnieprem (na Zaporożu) uformowała
się kozaczyzna (Kozacy), stymulująca budzącą się świadomość narodową. Od 1591 Kozacy
zbrojnie występowali przeciwko ograniczającej ich samodzielność Rzeczypospolitej (kozackie
powstania). Szukając wsparcia w walkach z Polską hetman kozacki B. Chmielnicki zawarł
sojusz z Rosją. W 1654 na mocy ugody perejasławskiej Chmielnicki przyjął zwierzchnictwo
Rosji. Dotychczasowy konflikt kozacko-polski przerodził się w wojnę Rzeczypospolitej z
Moskwą (1654-1667), zakończoną rozejmem w Andruszowie i podziałem Ukrainy między Rosję
i Polskę. Wiek XVIII Podpisany w 1699 w Karłowicach traktat pokojowy utrwalił podział kraju na
polską Ukrainę Prawobrzeżną i rosyjską Ukrainę Lewobrzeżną. W części polskiej zlikwidowano
wojska kozackie i przywrócono unię religijną zniesioną przez Chmielnickiego. Napływający z
Wielkopolski, Mazowsza i Podkarpacia osadnicy zagospodarowali Ukrainę Prawobrzeżną,
powodując równocześnie nasilenie się zbrojnych wystąpień Kozaków i ukraińskich chłopów
przeciwko szlachcie polskiej (hajdamaczyzna, koliszczyzna). W części rosyjskiej zlikwidowano
unię, metropolię kijowską podporządkowano w 1688 patriarsze moskiewskiemu. Władze
rosyjskie stopniowo ograniczały zakres autonomii kozackiej (zwłaszcza po przejściu hetmana
Mazepy na stronę Szwedów podczas wojny północnej 1700-1721). 1775 cesarzowa Katarzyna
II zmusiła ostatniego hetmana K. Razumowskiego do zrzeczenia się buławy i zlikwidowała
centrum wojskowe kozaczyzny - Nową Sicz. 1783 Kozaków przypisano do ziemi, a Ukrainę
1 / 3
Historia Ukrainy.
oficjalnie wcielono do Rosji. Pierwszy rozbiór Polski (1772) odciął na rzecz Austrii olbrzymią
połać Polski, nazywaną odtąd Galicją, w tym także ziemie Ukrainy zachodniej. Na skutek
kolejnych rozbiorów Zakarpacie, Galicja Wschodnia (dawna Ruś Czerwona) i Bukowina
(przejęta w 1775 od Turcji) znalazły się pod panowaniem Austrii, do Rosji wcielone zostały:
Kijowszczyzna, Bracławszczyzna, Podole i Wołyń. Na ziemiach włączonych do imperium
rosyjskiego negowano odrębność narodową Ukraińców, a wszystkie przejawy ich działalności
były aż do 1905 represjonowane. Austriacy, po nadaniu Galicji autonomii, starali się
wykorzystać rodzący się nacjonalizm ukraiński jako przeciwwagę dla przeważającego na tych
terenach żywiołu polskiego. W obrębie Galicji Wschodniej swobodnie rozwijały się ukraińskie
instytucje kulturalne, polityczne i paramilitarne (np. Sokół), z których podczas I wojny światowej
sformowały się oddziały Strzelców Siczowych, dążące do połączenia Ukrainy z monarchią
habsburską. I wojna światowa Po rewolucji lutowej 1917 w Kijowie powstała Centralna Rada
Ukraińska (CRU) na czele z M. Hruszewskim, obejmująca swym wpływem ziemie ukraińskie
pozostające pod zaborem rosyjskim. Po rewolucji październikowej 1917 Rada proklamowała
powstanie suwerennej Ukraińskiej Republiki Ludowej (UNR) ze stolicą w Kijowie. Po I wojnie
światowej i rozpadzie imperium Habsburgów, w październiku 1918 w Galicji Wschodniej
utworzono Zachodnioukraińską Republikę Ludową (ZURL), z prezydentem J. Petruszewyczem
na czele. Po ciężkich walkach oddziały ZURL zostały wyparte z Galicji przez siły polskie. 3
stycznia 1919 rząd ZURL podjął decyzję o przystąpieniu do federacji z UNR. ZURL formalnie
przestała istnieć na mocy zawieszenia broni podpisanego 1 września 1919 między Polską a
UNR. W 1918 CRU sygnowała pokój z państwami centralnymi (brzeski traktat pokojowy),
gwarantujący m.in. uznanie niepodległości Ukrainy. W kwietniu 1918 wojsko obwołało
popieranego przez Niemcy generała P. Skoropadskiego hetmanem Ukainy. Po kapitulacji
Niemiec na froncie zachodnim, w listopadzie 1918 bolszewicka Rada Komisarzy Ludowych
wypowiedziała warunki ustalone traktatem brzeskim, a 6 stycznia 1919 proklamowała w
Charkowie powstanie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. W grudniu 1918 rządy
w UNR po zbiegłym (po klęsce wojennej Niemiec) Skoropadskim przejął Dyrektoriat z W.
Wynnyczenko, a następnie S. Petlurą na czele. W styczniu 1919 Dyrektoriat wypowiedział
wojnę Rosji Radzieckiej. Ukraińska Armia Ludowa walczyła z Armią Czerwoną i wojskami
generała A.I. Denikina. Wiosną 1919 w wyniku ponownej inwazji bolszewickiej władza
Dyrektoriatu na Ukrainie upadła. W kwietniu 1920 Petlura zawarł z Polską porozumienie
dotyczące wspólnej akcji przeciwko ZSRR. 25 kwietnia wojska polskie współdziałające z
oddziałami UNR ruszyły do ofensywy i 7 maja zajęły Kijów. Próba przywrócenia władzy Petlury i
ustanowienia niepodległej Ukrainy nie powiodła się. W kończącym wojnę polsko-bolszewicką
(1919-1920) traktacie ryskim z marca 1921, zawartym przez Polskę z Rosyjską Federacyjną
SRR i Ukraińską SRR, dokonano kolejnego podziału Ukrainy: Polska zachowała ziemie
dawnego zaboru austriackiego, otrzymując ponadto Wołyń i Podole, reszta przypadła Rosji
Radzieckiej (z wyjątkiem Rusi Podkarpackiej przyłączonej w 1918 do Czechosłowacji oraz
północnej Bukowiny i Besarabii włączonych do Rumunii). W grudniu 1922 Ukraina weszła wraz
z innymi republikami radzieckimi w skład ZSRR. Przez kilka lat prowadzono tzw. korienizację
(ukrainizacja, unarodowienie biurokracji państwowej i kultury), od 1929 rozpoczęto
bezwzględną rusyfikację, niszczono zabytki, dokonywano masowych mordów księży
prawosławnych i działaczy ukraińskich. Spustoszenia powodowała również powszechna
kolektywizacja oraz fale głodu 1921-1922 i 1931-1932 potęgowane przez planową akcję.
II wojna światowa
Po wybuchu II wojny światowej, zgodnie z ustaleniami tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow, ziemie
2 / 3
Historia Ukrainy.
wschodnie Polski (nazwane wówczas Ukrainą Zachodnią) zostały włączone do Ukraińskiej
SRR. W 1940 północno Bukowina i Besarabia zostały włączone do ZSRR. 1941-1944 cała
Ukraina pozostawała pod okupacją wojsk niemieckich. Na wschodzie szeroko rozwinął się
kierowany przez komunistów ruch oporu, na ziemiach Galicji Wschodniej zaś skupił się
radykalny ruch nacjonalistyczny: w 1942 powstała Ukraińska Powstańcza Armia (UPA), w 1943
współdziałający z Niemcami nacjonaliści ukraińscy utworzyli Ukraińską 14 Dywizję Grenadierów
SS Galicja. Ukraina po II wojnie światowej Po wojnie na Ukrainie przywrócono władzę
radziecką, do 1956 przedłużyła się walka z oddziałami UPA. Powrócono do polityki rusyfikacji i
rozpoczęto kampanię antyżydowską. Prowadzona przez Moskwę polityka rusyfikacji
(złagodzona w 1953 po śmierci J.W. Stalina, zintensyfikowana ponownie w 1964 po upadku N.
Chruszczowa) została zahamowana na Ukrainie w latach 1963-1972, gdy stanowisko I
sekretarza Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Ukrainy (KPU) sprawował P. Szelest,
zdymisjonowany jednak za sprzyjanie "burżuazyjnemu nacjonalizmowi". Ponowna ostra
rusyfikacja nastąpiła w czasie rządów L.I. Breżniewa, m.in. zamknięto większość szkół
ukraińskich. W czasach M.S. Gorbaczowa na Ukrainie odżyły aspiracje niepodległościowe.
Ruch nacjonalistyczny w skali masowej odrodził się zwłaszcza na zachodzie kraju. Wstrząsem
dla Ukrainy była katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (1986), którą próbowano
zatuszować, co wywołało masowy protest społeczny. 1989 powstał Ukraiński Ruch Narodowy
na Rzecz Przebudowy, który przekształcił się w 1990 w Ukraińską Partię Republikańską.
Proklamowanie niepodległości W lipcu 1990 Ukraińska SRR ogłosiła deklarację suwerenności,
a po moskiewskim puczu sierpniowym w 1991 proklamowała niepodległość i zdelegalizowała
partię komunistyczną. Pierwszym krajem, który uznał suwerenność Ukrainy, była Polska. W
grudniu 1991 w pierwszych wyborach prezydenckich zwyciężył Krawczuk, były komunista,
przewodniczący Rady Najwyższej, sekretarz KPU. 8 grudnia 1991 Ukraina wraz z Rosją i
Białorusią powołała Wspólnotę Niepodległych Państw. W październiku 1992 na premiera
wybrano L. Kuczmę. Nowe władze zadeklarowały chęć nawiązania ściślejszej współpracy z
państwami zachodnimi, w tym także z Polską. W marcu 1994 odbyły się pierwsze wolne
wybory, w wyniku których najsilniejszą reprezentację w parlamencie zyskali komuniści. Na
stanowisko premiera nowy parlament powołał W. Masoła, opowiadającego się za ściślejszą
współpracą z Rosją. W czerwcu 1994 odbyły się wybory prezydenckie, w których drugiej turze
zwyciężył były premier Kuczma. W czerwcu 1996 uchwalono konstytucję stabilizującą ustrój
prezydencko-parlamentarny i podporządkowującą rząd prezydentowi.
3 / 3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]