HISTORIA DOGMATOW Sesbue, Teologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
HISTORIA DOGMATÓW
Pod redakcją Bernarda Sesboüé SJ
Wydawnictwo „m” 1999 r.
TOM I
BÓG ZBAWIENIA
TOM II
Vittorino Grossi, Luis F. Ladaria SJ,
Philippe Lécrivain SJ, Bernard Sesboüé SJ
TOM III
ZNAKI ZBAWIENIA
Paul Tihon SJ
TOM IV
SŁOWO ZBAWIENIA
TOM I
BÓG ZBAWIENIA
Tradycja, reguła i Symbole wiary.
Ekonomia zbawienia.
Najważniejsze opcje 12
Na styku historii i dogmatyki
13
Cztery tomy 14
Sens historii i sens dogmatu 15
I TRADYCJA WIARY
21
1. Judeochrześcija
ństw
o
21
Wiara judeochrześcijan 23
Judeochrześcijaństwo „heterodoksyjne”
28
2. Gnostyzm
30
Początki gnostycyzmu 31
Gnostycyzm chrześcijański 32
Najważniejsze cechy ruchu gnostyckiego 33
Ortodoksja i heterodoksja gnostyków 34
3. Dyskurs chrześcijański od Ojców apostolskich po Ireneusza
35
Pierwszy dyskurs duszpasterski i liturgiczny 36
Dyskurs apologetyczny 37
Dyskurs przeciw heretykom 39
1. Dogmat przed dogmatem: reguła wiary
41
2. Forma reguły wiary: „porządek tradycji”
44
Tradycja w Nowym Testamencie 44
Tradycja u Ojców apostolskich 45
Doktryna i tradycja u Ireneusza 46
3. Zachowanie reguły wiary: sukcesja apostolska
48
4. Norma reguły wiary: kanon Pisma Świętego
52
Tworzenie się chrześcijańskiego kanonu Pism 53
Geneza kanonu Starego Testamentu 53
Geneza kanonu Nowego Testamentu 56
Znaczenie dogmatyczne kanonu Pism 59
(II-V WIEK)
63
Dogmat i historia 63
1. Funkcja wyznaniowa
64
2. Funkcja doktrynalna
68
1. Sytuacja wyznań wiary w Nowym Testamencie
72
Pierwszy model chrystologiczny: imię Jezusa i tytuł 72
Drugi model chrystologiczny: „kerygmat” 73
Model binarny: Bóg Ojciec i Chrystus 74
Model potrójny: Ojciec, Syn, Duch 75
2. Sytuacja wyznań wiary w epoce Ojców apostolskich
76
Dwa modele chrystologiczne 76
Model binarny i potrójny 77
3. Połączenie formuł chrystologicznych i trynitarnych
78
4. Na zachodzie: dawny symbol rzymski zwany „symbolem apostolskim”
80
5. Na wschodzie: ku symbolowi nicejsko-konstantynopolitańskiemu
82
6. Nowe odmiany symboli w rozwoju historycznym
83
Symbole soborowe 83
Symbol „nicejsko-konstantynopolitański” 84
Symboliczne dokumenty teologiczne i wyznaniowe 85
1. Struktura formalna: relacja między dwoma partnerami
86
Struktura przymierza 86
Struktura dialogowa 87
2. Struktura treści: Trójca „ekonomiczna”
88
3. Porównanie z „Anaforami” eucharystycznymi
91
1. Wierzę w Boga; wierzę w jednego Boga
93
2. Bóg Ojciec wszechmogący
94
3. Stwórca nieba i ziemi
96
1. Konstrukcja artykułu
98
2. Tytulatura Chrystusa
100
„Jezus Chrystus” czy „Chrystus Jezus” 100
Syn Boży, Jednorodzony 101
Nasz Pan 101
3. Dodatek do kerygmatu: boskie i ludzkie pochodzenie Chrystusa
102
Pochodzenie ludzkie 102
Pochodzenie boskie 103
Wcielenie na Wschodzie 103
4. Serce artykułu: „kerygmat” chrystologiczny
104
Kilka wariantów w stylizowanym opowiadaniu 104
Dodatek późniejszy: zstąpienie do piekieł 106
5. Powrót Chrystusa
107
1. Konstrukcja artykułu
108
2. Na Wschodzie w IV wieku: bóstwo Ducha Świętego
110
3. Na Wschodzie: pozostałości sekwencji „ekonomicznej” o Duchu Świętym
111
4. Sekwencja eklezjalna: Duch i Kościół
112
Trójca i Duch Święty w Kościele 112
Kościół święty 114
Kościół katolicki i apostolski 114
Świętych obcowanie 116
Chrzest i odpuszczenie grzechów 117
Zmartwychwstanie umarłych lub ciała 118
Zycie wieczne 119
Konkluzja 119
(II WIEK)
121
PROFETYCZNY
121
1. Misterium paschalne, fundament pewnej hermeneutyki
122
2. Argument proroctw
124
Justyn: Stary Testament uzasadnieniem wydarzenia Jezusa 124
Ireneusz: zgodność dwu Testamentów 126
Tertulian: zgodność między prorokami a Panem 127
3. Orygenes: od trzech do czterech znaczeń pisma
127
Typologia i alegoria 128
Trzy — i czwarte — znaczenie Ewangelii 129
Nowość i ciągłość w dziele zbawienia 133
APOLOGECI
134
1. Oskarżenie o ateizm i odwołanie się do rozumu
134
2. Teologia słowa u Apologetów
137
Justyn i żydowski zarzut „drugiego Boga” 138
Teofil z Antiochii i Słowo wypowiedziane 139
Chrystus, Moc i Mądrość Boża 140
Narodzenie Syna i „delimitacja” 141
CHRYSTUSIE
142
1. Trynitarna ekonomia zbawienia
143
Pierwsze użycia słowa „trójca” 143
Teologia i „ekonomie” 144
Antyheretyckie użycie ekonomii 145
Ekonomie, reguła wiary i odniesienie do Ef 4,6 147
„Upodobanie” Ojca, fundament ekonomii 148
Ekonomie jako przejawianie się Trójcy 149
Ekonomie, synostwo i łaskawość Boża 151
2. Zbawienie w Jezusie Chrystusie: pośrednictwo i rekapitulacja
153
Chrystus „jeden i ten sam” 153
Chrystus, prawdziwy człowiek i prawdziwy Syn Boży 153
Rekapitulacja w Chrystusie, Nowym Adamie 155
Maryja, Nowa Ewa
157
159
I III
160
1. Monarchianizm adopcjanistyczny
160
2. Monarchianizm unitariański modalityczny
161
3. Sabelianizm i „objawienie funkcjonalne”
163
HIPOLIT
163
1. Justyn i kwestia „drugiego Boga”
163
2. Hipolit i stosunek widzialne/niewidzialne, słowo/syn
164
1. Jedność substancji i Trójca: uwzględnienie „jednego Boga”
167
Monarchia 168
Trzy porównania montanistyczne 169
2. Ekonomia i dyspozycja: przedstawienie liczby w Bogu
170
Odmienność i „dyspozycja”: perspektywa liczby w jednej substancji 171
Perspektywa liczby poprzez stopień, rodzaj i formę 172
3. Od chrystologii do odwiecznej Trójcy
173
Narodzenie Syna na zewnątrz jako „wyjście” od Ojca 173
Pochodzenie Syna jako Mądrości we wnętrzu Ojca 174
„Pochodzenie” Ducha Świętego 175
Trójca (tylko) ekonomiczna? Teza Harnacka 177
Odwieczne pochodzenie Syna i Ducha Świętego 177
Tertulian prekursorem w chrystologii 179
4. Substancja i osoba: wkład Tertuliana
181
1. Orygenes i początki teologii naukowej
183
Prekursor: Klemens Aleksandryjski 183
Teologiczne oblicze Orygenesa 184
Reguła wiary i teologia naukowa 185
Preegzystencja dusz i misterium paschalne 186
2. Niematerialność Boga i odwieczne pochodzenie Syna
188
Niematerialność Boga 188
Odwieczne pochodzenie Syna 189
Zrodzony „jako wola pochodząca z ducha” 191
3. Od Ojca, „dobra samego w sobie”, do Syna, „obrazu dobra”
192
Syn, „Obraz Dobroci” Ojca 193
Rozróżnienie Boga (ho theos) i Boga (theos) 194
Rozróżnienie „Jeden-złożony” i teologia „denominacji” 195
4. Teologia Ducha Świętego w świetle J 1,3
197
5. Orygenes i trzy hispostazy
199
6. Wcielenie w nowych perspektywach
200
Dwie natury w Chrystusie 201
Słowo Pośrednik 201
Pośrednicząca rola duszy Chrystusa 202
7. Podwójna spuścizna Orygenesa
203
8. „Subordynacjonizm” Ojców przednicejskich
206
211
I. BÓSTWO SYNA I DEBATA WOKÓŁ SOBORU NICEJSKIEGO (325)
1. Herezja Ariusza i sobór nicejski
212
Doktryna Ariusza: przekonanie „monarchianistyczne” 214
Doktryna Ariusza: przekonanie chrystologiczne 217
Zwołanie Soboru Nicejskiego 218
„Definicja” nicejska: dodatki do Symbolu 220
„Przełom” Soboru Nicejskiego, wydarzenie dogmatyczne 222
2. Kryzys po soborze nicejskim
223
Powstanie i rozwój kontrowersji 224
Atanazy, „obrońca” Soboru Nicejskiego 226
Wkład Hilarego z Poitiers 228
„Recepcja” Soboru Nicejskiego 230
Powstanie eklezjologii soborowej 231
KONSTANTYNOPOLU (381)
233
1. Pojawienie się herezji „pneumatycznych”
234
Radykalny arianizm Aecjusza i Eunomiusza 234
Egipscy „tropicy” 235
Wschodni „pneumatomachowie” 236
2. Wielkie argumenty za boskością Ducha Świętego
237
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl chiara76.opx.pl
HISTORIA DOGMATÓW
Pod redakcją Bernarda Sesboüé SJ
Wydawnictwo „m” 1999 r.
TOM I
BÓG ZBAWIENIA
TOM II
Vittorino Grossi, Luis F. Ladaria SJ,
Philippe Lécrivain SJ, Bernard Sesboüé SJ
TOM III
ZNAKI ZBAWIENIA
Paul Tihon SJ
TOM IV
SŁOWO ZBAWIENIA
TOM I
BÓG ZBAWIENIA
Tradycja, reguła i Symbole wiary.
Ekonomia zbawienia.
Najważniejsze opcje 12
Na styku historii i dogmatyki
13
Cztery tomy 14
Sens historii i sens dogmatu 15
I TRADYCJA WIARY
21
1. Judeochrześcija
ństw
o
21
Wiara judeochrześcijan 23
Judeochrześcijaństwo „heterodoksyjne”
28
2. Gnostyzm
30
Początki gnostycyzmu 31
Gnostycyzm chrześcijański 32
Najważniejsze cechy ruchu gnostyckiego 33
Ortodoksja i heterodoksja gnostyków 34
3. Dyskurs chrześcijański od Ojców apostolskich po Ireneusza
35
Pierwszy dyskurs duszpasterski i liturgiczny 36
Dyskurs apologetyczny 37
Dyskurs przeciw heretykom 39
1. Dogmat przed dogmatem: reguła wiary
41
2. Forma reguły wiary: „porządek tradycji”
44
Tradycja w Nowym Testamencie 44
Tradycja u Ojców apostolskich 45
Doktryna i tradycja u Ireneusza 46
3. Zachowanie reguły wiary: sukcesja apostolska
48
4. Norma reguły wiary: kanon Pisma Świętego
52
Tworzenie się chrześcijańskiego kanonu Pism 53
Geneza kanonu Starego Testamentu 53
Geneza kanonu Nowego Testamentu 56
Znaczenie dogmatyczne kanonu Pism 59
(II-V WIEK)
63
Dogmat i historia 63
1. Funkcja wyznaniowa
64
2. Funkcja doktrynalna
68
1. Sytuacja wyznań wiary w Nowym Testamencie
72
Pierwszy model chrystologiczny: imię Jezusa i tytuł 72
Drugi model chrystologiczny: „kerygmat” 73
Model binarny: Bóg Ojciec i Chrystus 74
Model potrójny: Ojciec, Syn, Duch 75
2. Sytuacja wyznań wiary w epoce Ojców apostolskich
76
Dwa modele chrystologiczne 76
Model binarny i potrójny 77
3. Połączenie formuł chrystologicznych i trynitarnych
78
4. Na zachodzie: dawny symbol rzymski zwany „symbolem apostolskim”
80
5. Na wschodzie: ku symbolowi nicejsko-konstantynopolitańskiemu
82
6. Nowe odmiany symboli w rozwoju historycznym
83
Symbole soborowe 83
Symbol „nicejsko-konstantynopolitański” 84
Symboliczne dokumenty teologiczne i wyznaniowe 85
1. Struktura formalna: relacja między dwoma partnerami
86
Struktura przymierza 86
Struktura dialogowa 87
2. Struktura treści: Trójca „ekonomiczna”
88
3. Porównanie z „Anaforami” eucharystycznymi
91
1. Wierzę w Boga; wierzę w jednego Boga
93
2. Bóg Ojciec wszechmogący
94
3. Stwórca nieba i ziemi
96
1. Konstrukcja artykułu
98
2. Tytulatura Chrystusa
100
„Jezus Chrystus” czy „Chrystus Jezus” 100
Syn Boży, Jednorodzony 101
Nasz Pan 101
3. Dodatek do kerygmatu: boskie i ludzkie pochodzenie Chrystusa
102
Pochodzenie ludzkie 102
Pochodzenie boskie 103
Wcielenie na Wschodzie 103
4. Serce artykułu: „kerygmat” chrystologiczny
104
Kilka wariantów w stylizowanym opowiadaniu 104
Dodatek późniejszy: zstąpienie do piekieł 106
5. Powrót Chrystusa
107
1. Konstrukcja artykułu
108
2. Na Wschodzie w IV wieku: bóstwo Ducha Świętego
110
3. Na Wschodzie: pozostałości sekwencji „ekonomicznej” o Duchu Świętym
111
4. Sekwencja eklezjalna: Duch i Kościół
112
Trójca i Duch Święty w Kościele 112
Kościół święty 114
Kościół katolicki i apostolski 114
Świętych obcowanie 116
Chrzest i odpuszczenie grzechów 117
Zmartwychwstanie umarłych lub ciała 118
Zycie wieczne 119
Konkluzja 119
(II WIEK)
121
PROFETYCZNY
121
1. Misterium paschalne, fundament pewnej hermeneutyki
122
2. Argument proroctw
124
Justyn: Stary Testament uzasadnieniem wydarzenia Jezusa 124
Ireneusz: zgodność dwu Testamentów 126
Tertulian: zgodność między prorokami a Panem 127
3. Orygenes: od trzech do czterech znaczeń pisma
127
Typologia i alegoria 128
Trzy — i czwarte — znaczenie Ewangelii 129
Nowość i ciągłość w dziele zbawienia 133
APOLOGECI
134
1. Oskarżenie o ateizm i odwołanie się do rozumu
134
2. Teologia słowa u Apologetów
137
Justyn i żydowski zarzut „drugiego Boga” 138
Teofil z Antiochii i Słowo wypowiedziane 139
Chrystus, Moc i Mądrość Boża 140
Narodzenie Syna i „delimitacja” 141
CHRYSTUSIE
142
1. Trynitarna ekonomia zbawienia
143
Pierwsze użycia słowa „trójca” 143
Teologia i „ekonomie” 144
Antyheretyckie użycie ekonomii 145
Ekonomie, reguła wiary i odniesienie do Ef 4,6 147
„Upodobanie” Ojca, fundament ekonomii 148
Ekonomie jako przejawianie się Trójcy 149
Ekonomie, synostwo i łaskawość Boża 151
2. Zbawienie w Jezusie Chrystusie: pośrednictwo i rekapitulacja
153
Chrystus „jeden i ten sam” 153
Chrystus, prawdziwy człowiek i prawdziwy Syn Boży 153
Rekapitulacja w Chrystusie, Nowym Adamie 155
Maryja, Nowa Ewa
157
159
I III
160
1. Monarchianizm adopcjanistyczny
160
2. Monarchianizm unitariański modalityczny
161
3. Sabelianizm i „objawienie funkcjonalne”
163
HIPOLIT
163
1. Justyn i kwestia „drugiego Boga”
163
2. Hipolit i stosunek widzialne/niewidzialne, słowo/syn
164
1. Jedność substancji i Trójca: uwzględnienie „jednego Boga”
167
Monarchia 168
Trzy porównania montanistyczne 169
2. Ekonomia i dyspozycja: przedstawienie liczby w Bogu
170
Odmienność i „dyspozycja”: perspektywa liczby w jednej substancji 171
Perspektywa liczby poprzez stopień, rodzaj i formę 172
3. Od chrystologii do odwiecznej Trójcy
173
Narodzenie Syna na zewnątrz jako „wyjście” od Ojca 173
Pochodzenie Syna jako Mądrości we wnętrzu Ojca 174
„Pochodzenie” Ducha Świętego 175
Trójca (tylko) ekonomiczna? Teza Harnacka 177
Odwieczne pochodzenie Syna i Ducha Świętego 177
Tertulian prekursorem w chrystologii 179
4. Substancja i osoba: wkład Tertuliana
181
1. Orygenes i początki teologii naukowej
183
Prekursor: Klemens Aleksandryjski 183
Teologiczne oblicze Orygenesa 184
Reguła wiary i teologia naukowa 185
Preegzystencja dusz i misterium paschalne 186
2. Niematerialność Boga i odwieczne pochodzenie Syna
188
Niematerialność Boga 188
Odwieczne pochodzenie Syna 189
Zrodzony „jako wola pochodząca z ducha” 191
3. Od Ojca, „dobra samego w sobie”, do Syna, „obrazu dobra”
192
Syn, „Obraz Dobroci” Ojca 193
Rozróżnienie Boga (ho theos) i Boga (theos) 194
Rozróżnienie „Jeden-złożony” i teologia „denominacji” 195
4. Teologia Ducha Świętego w świetle J 1,3
197
5. Orygenes i trzy hispostazy
199
6. Wcielenie w nowych perspektywach
200
Dwie natury w Chrystusie 201
Słowo Pośrednik 201
Pośrednicząca rola duszy Chrystusa 202
7. Podwójna spuścizna Orygenesa
203
8. „Subordynacjonizm” Ojców przednicejskich
206
211
I. BÓSTWO SYNA I DEBATA WOKÓŁ SOBORU NICEJSKIEGO (325)
1. Herezja Ariusza i sobór nicejski
212
Doktryna Ariusza: przekonanie „monarchianistyczne” 214
Doktryna Ariusza: przekonanie chrystologiczne 217
Zwołanie Soboru Nicejskiego 218
„Definicja” nicejska: dodatki do Symbolu 220
„Przełom” Soboru Nicejskiego, wydarzenie dogmatyczne 222
2. Kryzys po soborze nicejskim
223
Powstanie i rozwój kontrowersji 224
Atanazy, „obrońca” Soboru Nicejskiego 226
Wkład Hilarego z Poitiers 228
„Recepcja” Soboru Nicejskiego 230
Powstanie eklezjologii soborowej 231
KONSTANTYNOPOLU (381)
233
1. Pojawienie się herezji „pneumatycznych”
234
Radykalny arianizm Aecjusza i Eunomiusza 234
Egipscy „tropicy” 235
Wschodni „pneumatomachowie” 236
2. Wielkie argumenty za boskością Ducha Świętego
237
[ Pobierz całość w formacie PDF ]