HISTORIA SZTUKI, studia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Okresy w dziejach sztuki
·
do IV tysiąclecia p.n.e. - sztuka prehistoryczna
·
ok. 3000 - 500 p.n.e. - sztuka starożytnego Egiptu
·
ok. 3000 - 2340 p.n.e. - sztuka Sumeru
·
ok. 2600 - 1100 p.n.e. - sztuka egejska
·
ok. 2000 - 538 p.n.e. - sztuka Babilonu
·
1360 - 671 p.n.e. - sztuka Asyrii
·
V - I w. p.n.e. - sztuka starożytnej Grecji
·
VI w. p.n.e. - V w. n.e. - sztuka starożytnego Rzymu
·
IV - VII w. n.e. - sztuka wczesnochrześcijańska
·
III - XIII w. n.e. - sztuka koptyjska
·
IV - XV w. n.e. - sztuka bizantyńska
·
VIII - IX w. n.e. - sztuka karolińska
·
X w. - sztuka przedromańska
·
XI - XIII w. n.e. - sztuka romańska
·
XII - XVI w. n.e. - gotyk
·
XV - XVI w. - renesans
·
XVI w. - manieryzm
·
1600 - 1770 barok
·
1720 - 1770 rokoko
·
1760 - 1830 klasycyzm
·
1790 - 1840 romantyzm
·
1750 - 1850 historyzm
·
1830 - 1870 realizm
·
1860 - 1900 impresjonizm
·
po 1885 neoimpresjonizm
·
1886 - 1905 postimpresjonizm
·
1905 - 1907 fowizm
1) w Niemczech sztuka ottońska, w Hiszpanii od IX w. sztuka mozarabska
2) w Anglii tradycje sztuki gotyckiej nie zanikły w XVII i XVIII w. (tzw
gothic survival
)
3) w Polsce impresjonizm został przejęty dopiero po 1890 r.
XX wiek
·
ekspresjonizm
·
kubizm
·
futuryzm
·
dadaizm
·
surrealizm
·
konstruktywizm
·
Bauhaus
po 1950
·
abstrakcyjny ekspresjonizm
·
pop art
·
op-art
·
minimalizm
·
hiperrealizm
·
Fluxus
·
sztuka krytyczna
Sztuka starożytnej Grecji
Sztuka starożytnej Grecji
powstała i rozwijała się po upadku kultury
mykeńskiej spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów. Za czas
jej trwania przyjmuje się okres od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e., czyli do
czasu podboju starożytnej Grecji przez Rzymian. Jednak wraz z podbojem
rzymskim, nie skończył się definitywnie okres sztuki greckiej. Artyści nadal
tworzyli, ale przede wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich.
Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych wcześniej dzieł greckich.
Dzięki tej działalności znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały
zaginęły lub zostały zniszczone. Sztuka grecka (m.in. właśnie dzięki
kopiom) wywarła przeogromny wpływ na rozwój sztuki rzymskiej. Jednak
wraz ze zmianami politycznymi skończyła się jej samodzielność.
Czas trwania sztuki greckiej dzielony jest na następujące okresy rozwoju:
·
okres archaiczny – od 1200 p.n.e. do 480 p.n.e.
·
okres klasyczny – od 480 p.n.e. do 323 p.n.e.
·
okres hellenistyczny – od 323 p.n.e. do 30 p.n.e.
Sztuka starożytnego Rzymu
Terminem
sztuka starożytnego Rzymu
określa się zazwyczaj sztukę
tworzoną w Rzymie – mieście nad Tybrem oraz całym państwie złożonym
z wielu prowincji i nie wykazującą żadnych ścisłych związków kulturowych
z sztuką rodzimą konkretnego rejonu pozostającego pod panowaniem
imperium, powstałą w okresie od VI w. p.n.e. do końca IV w., czyli
momentu podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie.
Najstarszy okres rozwoju sztuki starożytnego Rzymu związany jest
z panowaniem królów etruskich i trwał aż do najazdu Galów na Rzym w 390
p.n.e., czyli pierwszych dwóch stuleci republiki. Z tym okresem związane
jest przekształcenie osady w miasto, budowa kanału odwadniającego Cloaca
Maxima, wytyczenie ulic i placów (powstało Forum Romanum). Powstały
najstarsze budowle, np. świątynia Jowisza Kapitolińskiego.
Po zniszczeniach spowodowanych najazdem Galów, miasto zaczęło się
odbudowywać w połowie IV w. p.n.e. Rzymianie przejęli od Etrusków wiele
umiejętności związanych z architekturą oraz technikę odlewania rzeźb
w brązie. Posągi pochodzące z tego okresu to naturalnej wielkości statuy
bohaterów, przywódców ubranych w togi lub zbroje. Posągi bogów
wykonywane były w podobnym stylu ale jako materiału używano wypalanej
gliny.
Malarstwo to pejzaże przedstawiające podbite miasta malowane na
planszach niesionych podczas pochodów triumfalnych.
Duży skok w rozwoju sztuki rzymskiej nastąpił po podboju Grecji
i napływie sporej ilości dzieł sztuki z tego obszaru. Sztuka rzymska
narodziła się wtedy po raz drugi, tym razem pod wpływem zwyciężonych.
Rzemiosło rzymskie w dużej mierze rozwijało się pod wpływem wzorców
greckich. Rozwijający się wyrób naczyń z gliny i srebra związany był
przede wszystkim z zapotrzebowaniem dworu, szczególny rozkwit tych
dziedzin sztuki nastąpił za czasów sprawowania rządów przez Augusta
i Tyberiusza. Naczynia zdobiono reliefowym wzorem o motywach
mitologicznych i historycznych. Naczynia ze srebra były wykonywane
z podwójnej cienkiej blachy. Wewnętrzna część naczyń była gładka
a zewnętrzną zdobił wzór wykonany przy pomocy wytłaczania na
matrycach.
Najpopularniejsze były naczynia z gliny. Z surowca tego produkowano już
w III w. p.n.e. Były to wyroby z czarną polewą, wykonywane w północnej
części Italii. Ich produkcja zanikła pod koniec II w. p.n.e., w połowie
I w. p.n.e. pojawiły się naczynia z jasnoczerwonej gliny, również
z błyszczącą polewą. Produkowane były przede wszystkim w południowej
części półwyspu. Naczynia, kielichy, miski, talerze, zdobione były
wypukłymi wzorami roślinnymi lub figuralnymi o tematyce mitologicznej.
Wzory wyciskane były na matrycach o wklęsłych wzorach na kole
garncarskim. Była to tzw. ceramika aretyńska (nazwa pochodzi od miasta
Arezzo, jednego z ośrodków produkcji tej ceramiki). Również
w prowincjonalnych ośrodkach produkowano wyroby ceramiczne. Różniły
się one od ceramiki aretyńskiej rodzajem gliny i technologią wykonania.
Wyroby te znane są jako
terra sigillata
, od stempli firmowych warsztatów,
którymi były sygnowane.
W cesarstwie rzymskim produkowano także gemmy o wzorach wklęsłych
(
intaglio
) i wypukłych (
kamee
). Do ich produkcji używano półszlachetnych
kamieni (np. krwawnik, granat, akwamaryn, agat). Umiejętność ich
wykonania Rzymianie przejęli od Greków. Początkowo (w okresie
republiki) produkowano gemmy wklęsłe używane do wyrobu pierścieni
(służących jako pieczęcie) oraz amuletów. Za Augusta rozwinęła się
produkcja gemm o wzorach wypukłych, służąca jako ozdoba sprzętów oraz
biżuteria. Pojawiły się kamee z wizerunkiem cesarza oraz wyroby
o znacznych rozmiarach z ozdobą w postaci reliefów historycznych. Oprócz
kamei z kamieni wykonywano też wyroby imitujące je. Były one
wykonywane w dwubarwnym szkle. Na warstwę spodnią używano
przeźroczystego szkła, wierzchnią, rzeźbioną, wykonywano w szkle białym.
Podobną technikę zastosowano już w okresie hellenistycznym do produkcji
naczyń. Wyroby tego typu powstawały także w cesarstwie rzymskim. Do
bardziej znanych znalezisk tego typu należy tzw. Waza Portland. Jest to
amfora odnaleziona w XVI w. w sarkofagu. Na szafirowym tle
wygrawerowane są w białym szkle sceny figuralne. Waza znajduje się
w zbiorach Muzeum Brytyjskiego w Londynie.
Najlepiej zachowanymi przykładami malarstwa są freski zdobiące domy
zasypanych popiołem po wybuchu Wezuwiusza w Pompejach. Pozwalają
one na poznanie rozwoju tej gałęzi sztuki od połowy II w. p.n.e. do
79 r. Malarstwo okresu cesarstwa jest właściwie nieznane. Zachowały się
nieliczne przykłady fresków z II w. wykonanych w grobowcach oraz kilka
przykładów z III w. zdobień wnętrz mieszkalnych odnalezionych w Rzymie
i Ostii. Na tej podstawie można wyrokować, że panowały w tym okresie
dwa style: iluzjonistyczny i późnorzymski. Pierwszy to obrazy postaci
z pejzażem lub elementami architektonicznymi w tle. Drugi styl
reprezentowany jest przez malarstwo figuralne na neutralnym tle
w obramowanych czerwonymi pasami polach.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl chiara76.opx.pl
Okresy w dziejach sztuki
·
do IV tysiąclecia p.n.e. - sztuka prehistoryczna
·
ok. 3000 - 500 p.n.e. - sztuka starożytnego Egiptu
·
ok. 3000 - 2340 p.n.e. - sztuka Sumeru
·
ok. 2600 - 1100 p.n.e. - sztuka egejska
·
ok. 2000 - 538 p.n.e. - sztuka Babilonu
·
1360 - 671 p.n.e. - sztuka Asyrii
·
V - I w. p.n.e. - sztuka starożytnej Grecji
·
VI w. p.n.e. - V w. n.e. - sztuka starożytnego Rzymu
·
IV - VII w. n.e. - sztuka wczesnochrześcijańska
·
III - XIII w. n.e. - sztuka koptyjska
·
IV - XV w. n.e. - sztuka bizantyńska
·
VIII - IX w. n.e. - sztuka karolińska
·
X w. - sztuka przedromańska
·
XI - XIII w. n.e. - sztuka romańska
·
XII - XVI w. n.e. - gotyk
·
XV - XVI w. - renesans
·
XVI w. - manieryzm
·
1600 - 1770 barok
·
1720 - 1770 rokoko
·
1760 - 1830 klasycyzm
·
1790 - 1840 romantyzm
·
1750 - 1850 historyzm
·
1830 - 1870 realizm
·
1860 - 1900 impresjonizm
·
po 1885 neoimpresjonizm
·
1886 - 1905 postimpresjonizm
·
1905 - 1907 fowizm
1) w Niemczech sztuka ottońska, w Hiszpanii od IX w. sztuka mozarabska
2) w Anglii tradycje sztuki gotyckiej nie zanikły w XVII i XVIII w. (tzw
gothic survival
)
3) w Polsce impresjonizm został przejęty dopiero po 1890 r.
XX wiek
·
ekspresjonizm
·
kubizm
·
futuryzm
·
dadaizm
·
surrealizm
·
konstruktywizm
·
Bauhaus
po 1950
·
abstrakcyjny ekspresjonizm
·
pop art
·
op-art
·
minimalizm
·
hiperrealizm
·
Fluxus
·
sztuka krytyczna
Sztuka starożytnej Grecji
Sztuka starożytnej Grecji
powstała i rozwijała się po upadku kultury
mykeńskiej spowodowanym w głównym stopniu najazdem Dorów. Za czas
jej trwania przyjmuje się okres od ok. 1200 p.n.e. do I w. p.n.e., czyli do
czasu podboju starożytnej Grecji przez Rzymian. Jednak wraz z podbojem
rzymskim, nie skończył się definitywnie okres sztuki greckiej. Artyści nadal
tworzyli, ale przede wszystkim na potrzeby kolekcjonerów rzymskich.
Najczęściej ich dzieła były kopiami znanych wcześniej dzieł greckich.
Dzięki tej działalności znamy wygląd wielu rzeźb, których oryginały
zaginęły lub zostały zniszczone. Sztuka grecka (m.in. właśnie dzięki
kopiom) wywarła przeogromny wpływ na rozwój sztuki rzymskiej. Jednak
wraz ze zmianami politycznymi skończyła się jej samodzielność.
Czas trwania sztuki greckiej dzielony jest na następujące okresy rozwoju:
·
okres archaiczny – od 1200 p.n.e. do 480 p.n.e.
·
okres klasyczny – od 480 p.n.e. do 323 p.n.e.
·
okres hellenistyczny – od 323 p.n.e. do 30 p.n.e.
Sztuka starożytnego Rzymu
Terminem
sztuka starożytnego Rzymu
określa się zazwyczaj sztukę
tworzoną w Rzymie – mieście nad Tybrem oraz całym państwie złożonym
z wielu prowincji i nie wykazującą żadnych ścisłych związków kulturowych
z sztuką rodzimą konkretnego rejonu pozostającego pod panowaniem
imperium, powstałą w okresie od VI w. p.n.e. do końca IV w., czyli
momentu podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie.
Najstarszy okres rozwoju sztuki starożytnego Rzymu związany jest
z panowaniem królów etruskich i trwał aż do najazdu Galów na Rzym w 390
p.n.e., czyli pierwszych dwóch stuleci republiki. Z tym okresem związane
jest przekształcenie osady w miasto, budowa kanału odwadniającego Cloaca
Maxima, wytyczenie ulic i placów (powstało Forum Romanum). Powstały
najstarsze budowle, np. świątynia Jowisza Kapitolińskiego.
Po zniszczeniach spowodowanych najazdem Galów, miasto zaczęło się
odbudowywać w połowie IV w. p.n.e. Rzymianie przejęli od Etrusków wiele
umiejętności związanych z architekturą oraz technikę odlewania rzeźb
w brązie. Posągi pochodzące z tego okresu to naturalnej wielkości statuy
bohaterów, przywódców ubranych w togi lub zbroje. Posągi bogów
wykonywane były w podobnym stylu ale jako materiału używano wypalanej
gliny.
Malarstwo to pejzaże przedstawiające podbite miasta malowane na
planszach niesionych podczas pochodów triumfalnych.
Duży skok w rozwoju sztuki rzymskiej nastąpił po podboju Grecji
i napływie sporej ilości dzieł sztuki z tego obszaru. Sztuka rzymska
narodziła się wtedy po raz drugi, tym razem pod wpływem zwyciężonych.
Rzemiosło rzymskie w dużej mierze rozwijało się pod wpływem wzorców
greckich. Rozwijający się wyrób naczyń z gliny i srebra związany był
przede wszystkim z zapotrzebowaniem dworu, szczególny rozkwit tych
dziedzin sztuki nastąpił za czasów sprawowania rządów przez Augusta
i Tyberiusza. Naczynia zdobiono reliefowym wzorem o motywach
mitologicznych i historycznych. Naczynia ze srebra były wykonywane
z podwójnej cienkiej blachy. Wewnętrzna część naczyń była gładka
a zewnętrzną zdobił wzór wykonany przy pomocy wytłaczania na
matrycach.
Najpopularniejsze były naczynia z gliny. Z surowca tego produkowano już
w III w. p.n.e. Były to wyroby z czarną polewą, wykonywane w północnej
części Italii. Ich produkcja zanikła pod koniec II w. p.n.e., w połowie
I w. p.n.e. pojawiły się naczynia z jasnoczerwonej gliny, również
z błyszczącą polewą. Produkowane były przede wszystkim w południowej
części półwyspu. Naczynia, kielichy, miski, talerze, zdobione były
wypukłymi wzorami roślinnymi lub figuralnymi o tematyce mitologicznej.
Wzory wyciskane były na matrycach o wklęsłych wzorach na kole
garncarskim. Była to tzw. ceramika aretyńska (nazwa pochodzi od miasta
Arezzo, jednego z ośrodków produkcji tej ceramiki). Również
w prowincjonalnych ośrodkach produkowano wyroby ceramiczne. Różniły
się one od ceramiki aretyńskiej rodzajem gliny i technologią wykonania.
Wyroby te znane są jako
terra sigillata
, od stempli firmowych warsztatów,
którymi były sygnowane.
W cesarstwie rzymskim produkowano także gemmy o wzorach wklęsłych
(
intaglio
) i wypukłych (
kamee
). Do ich produkcji używano półszlachetnych
kamieni (np. krwawnik, granat, akwamaryn, agat). Umiejętność ich
wykonania Rzymianie przejęli od Greków. Początkowo (w okresie
republiki) produkowano gemmy wklęsłe używane do wyrobu pierścieni
(służących jako pieczęcie) oraz amuletów. Za Augusta rozwinęła się
produkcja gemm o wzorach wypukłych, służąca jako ozdoba sprzętów oraz
biżuteria. Pojawiły się kamee z wizerunkiem cesarza oraz wyroby
o znacznych rozmiarach z ozdobą w postaci reliefów historycznych. Oprócz
kamei z kamieni wykonywano też wyroby imitujące je. Były one
wykonywane w dwubarwnym szkle. Na warstwę spodnią używano
przeźroczystego szkła, wierzchnią, rzeźbioną, wykonywano w szkle białym.
Podobną technikę zastosowano już w okresie hellenistycznym do produkcji
naczyń. Wyroby tego typu powstawały także w cesarstwie rzymskim. Do
bardziej znanych znalezisk tego typu należy tzw. Waza Portland. Jest to
amfora odnaleziona w XVI w. w sarkofagu. Na szafirowym tle
wygrawerowane są w białym szkle sceny figuralne. Waza znajduje się
w zbiorach Muzeum Brytyjskiego w Londynie.
Najlepiej zachowanymi przykładami malarstwa są freski zdobiące domy
zasypanych popiołem po wybuchu Wezuwiusza w Pompejach. Pozwalają
one na poznanie rozwoju tej gałęzi sztuki od połowy II w. p.n.e. do
79 r. Malarstwo okresu cesarstwa jest właściwie nieznane. Zachowały się
nieliczne przykłady fresków z II w. wykonanych w grobowcach oraz kilka
przykładów z III w. zdobień wnętrz mieszkalnych odnalezionych w Rzymie
i Ostii. Na tej podstawie można wyrokować, że panowały w tym okresie
dwa style: iluzjonistyczny i późnorzymski. Pierwszy to obrazy postaci
z pejzażem lub elementami architektonicznymi w tle. Drugi styl
reprezentowany jest przez malarstwo figuralne na neutralnym tle
w obramowanych czerwonymi pasami polach.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]